ΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ: Μια πλούσια πηγή φαρμακευτικών ουσιών

Χημική σύνθεση και τρόπος δράσης
Το δηλητήριο της μέλισσας είναι ένα πολύπλοκο μείγμα χημικών ουσιών, που εξασκεί φαρμακευτική δράση και επηρεάζει τη φυσιολογία ενός οργανισμού.

Θεραπευτική δράση

1. Θεραπεία Αρθρίτιδας και ρευματισμών
Το δηλητήριο της μέλισσας χρησιμοποιείται με επιτυχία εναντίον της ρευματοειδούς πολυαρθρίτιδας. Περιορίζει τους ισχιακούς πόνους, την νευραλγία, την νευρομιαλγία, τη μεσοπλεύριο και βρογχική νευραλγία.

2. Διάφορες άλλες αρρώστιες
Εφαρμόστηκε στη Ρωσία για τη θεραπεία ασθενών που υπέφεραν από αρθρίτιδα, μυαλγία, μυΐτιδα, ριζίτιδα, μεσοπλεύριο νευραλγία, γαστρικό έλκος, πληγές που δύσκολα κλείνουν, θρομβοφλεβίτιδα στις υποδόριες φλέβες, θυρεοτοξίκωση και καρκίνο.

3. Γαστρικό έλκος
Σε ασθενείς που υπέφεραν από 5 έως 15 χρόνια από γαστρικό έλκος (trophic ulcers) εφαρμόστηκαν με επιτυχία κεντρίσματα μελισσών με παράλληλη καθημερινή χορήγηση αντιβιοτικών και μελιού.

4. Δηλητήριο και χειρουργικές επεμβάσεις
Το δηλητήριο της μέλισσας σε αρκετές περιπτώσεις βοηθά ασθενείς που δέχονται δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις. Κλινικά αποτελέσματα υπάρχουν στη Ρωσία.
Μεταξύ των περιπτώσεων που το δηλητήριο της μέλισσας βοηθά είναι η γενική αθηροσκλήρωση, η αθηροσκλήρωση των περιφερειακών αγγείων αίματος, οι παραμορφώσεις σπονδυλαρθρίτιδας και οι τομές που γίνονται από επεμβάσεις στον κοιλιακό χώρο.

5. Δηλητήριο και φυματίωση
Το δηλητήριο των μελισσών διευρύνει τα τριχοειδή αγγεία και τις αρτηρίες, αυξάνει την αιμογλοβίνη, μειώνει το ιξώδες και την πηκτικότητα του αίματος, έχει διεγερτική δράση στην καρδιά και τους μυς, επηρεάζει τον μεταβολισμό, και μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα. Οι επιδράσεις αυτές εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα από Ρώσους επιστήμονες, οι οποίοι χρησιμοποίησαν το δηλητήριο της μέλισσας σε 1302 ασθενείς με φυματίωση.

6. Δηλητήριο και καρκίνος
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα ομάδας ερευνητών στο Sydney της Αυστραλίας, η ουσία μελιτίνη που βρίσκεται στο δηλητήριο των μελισσών σκτώνει τα καρκινογόνα κύταρρα ενώ δεν επηρεάζει τα υγιή. Σε εργαστηριακές έρευνες η μελιτίνη έδρασε κατασταλτικά σε περιπτώσεις καρκίνου των οστών.
Συγκεκριμένα οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μελιτίνη ενεργεί άμεσα στην επιφάνεια των καρκινογόνων κυτάρρων, προκαλώντας την αυτόματη νέκρωσή τους. Το γεγονός ήταν γνωστό από παλιά, αλλά πρόσφατα τεκμηριώθηκε από τους Αυστραλούς επιστήμονες. Στο μέλλον ενδέχεται να αποτελέσει τη βάση ενός νέου τύπου χημειοθεραπείας με σαφώς μειωμένες παρενέργειες.
Ερευνητικές ομάδες πειραματίζονται στην παραγωγή επαρκών ποσοτήτων μελιτίνης και ελπίζουν σύντομα να είναι σε θέση να προχωρήσουν σε πειράματα μεγαλύτερης έκτασης.

Μέλισσες-γιατροί για τα έλκη του στόματος

  

   

              ΛΟΝΔΙΝΟ Βρετανοί ερευνητές ανέπτυξαν ένα τζελ για την αντιμετώπιση των ελκών στο στόμα που περιέχει ένα μείγμα ρητίνης και κεριού το οποίο χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να αποστειρώνουν την κυψέλη τους. Παρ΄ ότι οι θεραπευτικές ιδιότητες της πρόπολης, περί ης ο λόγος, είναι γνωστές επί έτη, οι ειδικοί δεν τη χρησιμοποιούν ευρέως επειδή είναι κολλώδης, μη υδατοδιαλυτή και έχει δυσάρεστη μυρωδιά.

Τώρα ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μπράντφορντ ανακάλυψαν έναν τρόπο ώστε να κάνουν το συγκεκριμένο μείγμα υδατοδιαλυτό ενώ του αφαίρεσαν και την άσχημη οσμή.

Η τεχνική αυτή έχει ήδη οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός τζελ για τα έλκη του στόματος, το οποίο, σύμφωνα με τους δημιουργούς του, έχει καλύτερες αναισθητικές, αντιμικροβιακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες σε σύγκριση με τα υπάρχοντα.

Οπως ανέφερε ο επικεφαλής των ερευνητών, καθηγητής Ανάντ Παραντκάρ, «η πρόπολη διαθέτει αντιμικροβιακές, αντιμυκητιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, ενώ είναι υποαλλεργική και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα».

ΤΟ ΚΕΡΙ

Άμεση αξιοποίηση του κεριού στην ιατρική

    Η συμβατότητα του ανθρώπινου ιστού με ελαστικές ενθυλακώσεις ηλεκτρονικών μικροσυσκευών που εμφυτεύονται στο σώμα αυξάνεται σημαντικά όταν στο ελαστικό κόμμι ενσωματωθεί κερί κατά τη διαδικασία της εκθείωσης (σκλήρυνση του καουτσούκ με θείο).
    Το κερί χρησιμοποιήθηκε ως φαρμακευτική ουσία για να αντιμετωπισθεί η χρόνια μαστίτιδα, το έκζεμα, τα εγκαύματα, οι διάφορες πληγές, η τροχοφυτία, η δερματίτιδα, η θυλακίτιδα, η θηλωμάτωση και τα αποστήματα ή τα σπυριά του δέρματος. Παράλληλα με τις αλοιφές και τα διάφορα άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, υπάρχει επίσης και κερί σε σπρέι που δημιουργεί μια λεπτή στοιβάδα πάνω στην πληγή. Το κερί χρησιμοποιήθηκε αρκετά στην οδοντιατρική γιατί βρέθηκε ότι περιορίζει την τερηδόνα και δυναμώνει τα ούλα.
    Ρουμάνοι επιστήμονες βρήκαν ότι το κερί που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να καλύψουν το ώριμο μέλι (απολεπίσματα) έχει αντιβιοτικές ουσίες που συμβάλλουν στην συντήρηση του μελιού. Το κερί αυτό παρουσιάζει και αξιόλογη θεραπευτική δράση για παρειακές στοματικές αρρώστιες, για φαρυγγοαμυγδαλίτιδες και άλλα προβλήματα του άνω αναπνευστικού αγωγού. Σε κλινικές μελέτες που έγιναν από τους ίδιους επιστήμονες, το κερί απολεπισμάτων, βοήθησε αρκετά την αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων.

Βελτίωση φαρμακευτικών σκευασμάτων
    Αρκετές φαρμακευτικές ουσίες που έχουν κοκκώδη μορφή περιβάλλονται με λεπτή στρώση από κερί πριν να τοποθετηθούν στις κάψουλες ώστε να αποκτήσουν ομοιομορφία ανεξάρτητα από το διαφορετικό τους μέγεθος. Ο Merck (1970) εξασφάλισε πατέντα για την διαδικασία σταθεροποίησης φαρμάκων σε λεπτές κάψουλες ζελατίνης χρησιμοποιώντας ένα μείγμα κεριού, λεκιθίνης και βιταμινών. Οι περιοδοντικοί επίδεσμοι αποτελούνται από 40-50% από κερί. Αρκετά υπόθετα περιέχουν ή περιβάλλονται από κερί μελισσών που επιτρέπει την ελεγχόμενη ελευθέρωση της δραστικής ουσίας στον ανθρώπινο οργανισμό.
    Επιστήμονες περιέβαλαν την ασπιρίνη με κερί και αιθυλική κελουλόζη και βρήκαν ότι το περικάλυμμα μειώνει την ταχύτητα με την οποία η ασπιρίνη διαλύεται στο αίμα με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η σταθερότητα του φαρμάκου χωρίς να επηρεάζεται η βιολογική του δράση. Η αποτελεσματικότητα της ασπιρίνης επίσης αυξήθηκε, γιατί η αξιοποίησή της από τον οργανισμό βελτιώθηκε.

Αξιοποίηση κεριού από τη βιομηχανία των καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού
    Αρκετά αποτριχωτικά περιέχουν ως κύριο συστατικό το κερί. Τα διάφορα ‘στικς’ που χρησιμοποιούνται τόσο για τον καλλωπισμό, όσο και για την προστασία των ευαίσθητων περιοχών του σώματος έχουν στην εξωτερική τους στιβάδα κερί. Αρκετά αντιεφιδρωτικά περιέχουν μελισσοκερί, το οποίο συγκρατεί τις βακτηριογόνες ουσίες του σκευάσματος. Το κερί χρησιμοποιήθηκε επίσης σε τοπικά αναισθητικά, σε αποσμητικά χώρου, σε οδοντόπαστες, σε αντηλιακά λάδια, σε κρέμες ξυρίσματος και άλλα προϊόντα καθημερινής χρήσης. Η ποιότητα στις κρέμες ομορφιάς και γενικά στα καλλυντικά βελτιώνεται με το μελισσοκερί, γιατί αυξάνεται η συνοχή τους λόγω αντίδρασης των λιπαρών οξέων του κεριού με την στεατική αλκόολη.

Το κερί στην καπνοβιομηχανία
    Αρκετά φίλτρα τσιγάρων περιέχουν κερί μελισσών το οποίο συγκρατεί την πίσσα και τη νικοτίνη χωρίς να επηρεάζει το άρωμα του καπνού.

Αξιοποίηση κεριού στη βιομηχανία των βερνικιών
    Μια από τις μεγαλύτερες χρήσεις του κεριού είναι η αξιοποίησή του σε βερνίκια για παρκέ, δάπεδα, έπιπλα και αυτοκίνητα.

Άλλες χρήσεις
Αρκετές μαστίχες και κουφέτες έχουν κερί. Το κερί χρησιμοποιείται ως προσκολλητικό σε εντομοκτόνα, σε εντομοαπωθητικά σκευάσματα και σε μπογιές ζωγραφικής.

Άμεση αξιοποίηση του κεριού στην ιατρική
    Η συμβατότητα του ανθρώπινου ιστού με ελαστικές ενθυλακώσεις ηλεκτρονικών μικροσυσκευών που εμφυτεύονται στο σώμα αυξάνεται σημαντικά όταν στο ελαστικό κόμμι ενσωματωθεί κερί κατά τη διαδικασία της εκθείωσης (σκλήρυνση του καουτσούκ με θείο).
    Το κερί χρησιμοποιήθηκε ως φαρμακευτική ουσία για να αντιμετωπισθεί η χρόνια μαστίτιδα, το έκζεμα, τα εγκαύματα, οι διάφορες πληγές, η τροχοφυτία, η δερματίτιδα, η θυλακίτιδα, η θηλωμάτωση και τα αποστήματα ή τα σπυριά του δέρματος. Παράλληλα με τις αλοιφές και τα διάφορα άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, υπάρχει επίσης και κερί σε σπρέι που δημιουργεί μια λεπτή στοιβάδα πάνω στην πληγή. Το κερί χρησιμοποιήθηκε αρκετά στην οδοντιατρική γιατί βρέθηκε ότι περιορίζει την τερηδόνα και δυναμώνει τα ούλα.
    Ρουμάνοι επιστήμονες βρήκαν ότι το κερί που χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να καλύψουν το ώριμο μέλι (απολεπίσματα) έχει αντιβιοτικές ουσίες που συμβάλλουν στην συντήρηση του μελιού. Το κερί αυτό παρουσιάζει και αξιόλογη θεραπευτική δράση για παρειακές στοματικές αρρώστιες, για φαρυγγοαμυγδαλίτιδες και άλλα προβλήματα του άνω αναπνευστικού αγωγού. Σε κλινικές μελέτες που έγιναν από τους ίδιους επιστήμονες, το κερί απολεπισμάτων, βοήθησε αρκετά την αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων.

Βελτίωση φαρμακευτικών σκευασμάτων
    Αρκετές φαρμακευτικές ουσίες που έχουν κοκκώδη μορφή περιβάλλονται με λεπτή στρώση από κερί πριν να τοποθετηθούν στις κάψουλες ώστε να αποκτήσουν ομοιομορφία ανεξάρτητα από το διαφορετικό τους μέγεθος. Ο Merck (1970) εξασφάλισε πατέντα για την διαδικασία σταθεροποίησης φαρμάκων σε λεπτές κάψουλες ζελατίνης χρησιμοποιώντας ένα μείγμα κεριού, λεκιθίνης και βιταμινών. Οι περιοδοντικοί επίδεσμοι αποτελούνται από 40-50% από κερί. Αρκετά υπόθετα περιέχουν ή περιβάλλονται από κερί μελισσών που επιτρέπει την ελεγχόμενη ελευθέρωση της δραστικής ουσίας στον ανθρώπινο οργανισμό.
    Επιστήμονες περιέβαλαν την ασπιρίνη με κερί και αιθυλική κελουλόζη και βρήκαν ότι το περικάλυμμα μειώνει την ταχύτητα με την οποία η ασπιρίνη διαλύεται στο αίμα με αποτέλεσμα να βελτιώνεται η σταθερότητα του φαρμάκου χωρίς να επηρεάζεται η βιολογική του δράση. Η αποτελεσματικότητα της ασπιρίνης επίσης αυξήθηκε, γιατί η αξιοποίησή της από τον οργανισμό βελτιώθηκε.

Αξιοποίηση κεριού από τη βιομηχανία των καλλυντικών και ειδών καλλωπισμού
    Αρκετά αποτριχωτικά περιέχουν ως κύριο συστατικό το κερί. Τα διάφορα ‘στικς’ που χρησιμοποιούνται τόσο για τον καλλωπισμό, όσο και για την προστασία των ευαίσθητων περιοχών του σώματος έχουν στην εξωτερική τους στιβάδα κερί. Αρκετά αντιεφιδρωτικά περιέχουν μελισσοκερί, το οποίο συγκρατεί τις βακτηριογόνες ουσίες του σκευάσματος. Το κερί χρησιμοποιήθηκε επίσης σε τοπικά αναισθητικά, σε αποσμητικά χώρου, σε οδοντόπαστες, σε αντηλιακά λάδια, σε κρέμες ξυρίσματος και άλλα προϊόντα καθημερινής χρήσης. Η ποιότητα στις κρέμες ομορφιάς και γενικά στα καλλυντικά βελτιώνεται με το μελισσοκερί, γιατί αυξάνεται η συνοχή τους λόγω αντίδρασης των λιπαρών οξέων του κεριού με την στεατική αλκόολη.

Το κερί στην καπνοβιομηχανία
    Αρκετά φίλτρα τσιγάρων περιέχουν κερί μελισσών το οποίο συγκρατεί την πίσσα και τη νικοτίνη χωρίς να επηρεάζει το άρωμα του καπνού.

Αξιοποίηση κεριού στη βιομηχανία των βερνικιών
    Μια από τις μεγαλύτερες χρήσεις του κεριού είναι η αξιοποίησή του σε βερνίκια για παρκέ, δάπεδα, έπιπλα και αυτοκίνητα.

Άλλες χρήσεις
Αρκετές μαστίχες και κουφέτες έχουν κερί. Το κερί χρησιμοποιείται ως προσκολλητικό σε εντομοκτόνα, σε εντομοαπωθητικά σκευάσματα και σε μπογιές ζωγραφικής.

Η ΠΡΟΠΟΛΗ

Τί είναι;

    Η πρόπολη είναι ρητινώδης κολλητική ουσία που συλλέγουν οι μέλισσες από διάφορα φυτά, την εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες ουσίες και τη χρησιμοποιούν για να στεγανοποιήσουν και να απολυμάνουν το εσωτερικό της φωλιάς τους.
Η ονομασία οφείλεται στο ότι οι μέλισσες την τοποθετούν μπροστά στην είσοδο (προ της πόλης) ώστε να την στενέψουν και να εμποδίσουν την είσοδο στη φωλιά διαφόρων εχθρών όπως είναι τα ποντίκια, οι μεγάλες πεταλούδες κ.ά.

Χημική Σύσταση
Η πρόπολη περιέχει:

• Ρητίνη κατά 55%
• Κερί κατά 30%
• Αιθέρια έλαια κατά 10%
• Γύρη κατά 5%
• Τα υπόλοιπα συστατικά της είναι αρωματικές ουσίες, ζάχαρα, βάλσαμα, τερπένια, αλειφατικά οξέα και οι εστέρες τους, φλαβόνες, ανόργανες ουσίες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα γνωστά και άγνωστα συστατικά.

Φυσικές Ιδιότητες
Το χρώμα της πρόπολης εξαρτάται από τη φυσική της σύσταση. Συνήθως είναι καφέ-πράσινη, καστανή, σκούρο καφέ. Είναι αδιάλυτη στο νερό και διαλυτή στην αλκοόλη, στη βενζίνη και σε διάλυμα καυστικού νατρίου. Σε θερμοκρασίες πάνω από 25oC είναι μαλακή, εύκαμπτη και κολλά στα χέρια, ενώ σε θερμοκρασίες πάνω από 15oC γίνεται σκληρή και εύθραυστη.

Επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό
1. Η πρόπολη έχει βακτηριοστατικές και βακτηριοκτόνες ιδιότητες. Χρησιμοποιείται για την θεραπεία τραυμάτων των αναπνευστικών οργάνων, της στοματικής κοιλότητας και άλλων περιοχών του  ανθρώπινου σώματος.
2. Η πρόπολη περιέχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις φλαβόνες, φλαβανόλες οι οποίες έχουν τις εξής επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό:

• Έχουν αντιφλεγμονική δράση στις αρθρώσεις, στο δέρμα και στους βλεννώδεις ιστούς.
• Προστατεύουν τη βιταμίνη C από οξυδώσεις.
• Έχουν ευεργετική επίδραση στα τριχοειδή αγγεία.
• Παρατείνουν τη δράση της αδρεναλίνης αναστέλλοντας την ο-μεθυλοτρανσφεράση.
• Αναστέλλουν τη συνάθροιση ερυθροκυτάρρων.
• Βελτιώνουν την κυκλοφορία αίματος στα τριχοειδή αγγεία.
• Έχουν αντιβακτηριακή δράση στα gram θετικά και gram αρνητικά βακτήρια.
• Έχουν αντισηπτική δράση.

3. Αλκοολικό εκχύλισμα πρόπολης 50% χρησιμοποιείται για την θεραπεία της χρόνιας ωτίτιδας.
4. Η πρόπολη χρησιμοποιείται κατά του χρόνιου κνησμού, για την θεραπεία της τοπικής κοκκινίλας, της φαρυγγίτιδας, των μυκητιάσεων και για γενικά προβλήματα ωτορινολαρυγγολογίας.
5. Βοηθά στην αντιμετώπιση προβλημάτων ρευματικής αρθρίτιδας και σπονδυλικής αγκύλωσης.
6. Η πρόπολη έχει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία των αγγειοκινητικών νεύρων που προκαλούν την καταρροή των αναπνευστικών κυττάρων (συνάχι).
7. Η πρόπολη χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του έλκους και των προβλημάτων του προστάτη.
8. Η πρόπολη χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική για την θεραπεία προβλημάτων της στοματικής κοιλότητας.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ

Τί είναι ο βασιλικός πολτός;
     Είναι κρεμώδης ουσία που εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών. Προορίζεται για τη διατροφή όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας γι’ αυτό και ονομάζεται γάλα των μελισσών. Η ονομασία βασιλικός πολτός προέρχεται από το ότι οι προνύμφες που προορίζονται για να γίνουν βασίλισσες, καθώς επίσης και οι ενήλικες βασίλισσες τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλη ποσότητα από την τροφή αυτή. Στην αποκλειστική θρέψη με βασιλικό πολτό έγκειται η μετατροπή της εργάτριας σε βασίλισσα.

Χημική σύσταση
    Ο βασιλικός πολτός είναι πλούσια πηγή βιταμινών, ανόργανων στοιχείων και αμινοξέων. Η μέση χημική του σύσταση είναι:

• υγρασία 65%
• πρωτεΐνες 14%
• υδατάνθρακες 12%
• λιπίδια 5%
• ανόργανα στοιχεία 1%
• διάφορες ενώσεις (10-υδροξυ-δεκενοϊκό οξύ, γ-γλουβουλίνη, νουκλεϊκά οξέα, βιταμίνες της ομάδας Β, βιταμίνη C κ.α.) 3%

Σημειώνεται ότι αρκετά συστατικά του βασιλικού πολτού παραμένουν ακόμη απροσδιόριστα.

Φυσικές Ιδιότητες
    Το χρώμα του βασιλικού πολτού έχει μεγάλη σημασία γιατί αποτελεί δείκτη της φρεσκότητας και της καταλληλότητάς του. Ο φρέσκος βασιλικός πολτός έχει λαμπερό ασπρουδερό χρώμα έως ανοικτό κίτρινο.
Η υφή του είναι ζελατινώδης παχύρρευστη, αλλά με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλεται σε συμπαγή.
Χαρακτηρίζεται από ελαφρύ άρωμα και όξινη γεύση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό ph που έχει (3.5-4.5).

Επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό
     Ο βασιλικός πολτός έγινε αντικείμενο πολλών μελετών κάτω από αυστηρό ιατρικό έλεγχο σε νοσοκομεία, με την επίβλεψη γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων. Οι έρευνες έγιναν κυρίως για τις επιδράσεις του προϊόντος στις νευρασθένειες, στην ανάρρωση από διάφορες καταστάσεις, στην υπερκόπωση, στην γηριατρική, στην πορεία της εγκυμοσύνης και σε αρκετές περιπτώσεις διαταραχών του οργανισμού.
Δυστυχώς η υπέρμετρη και παραπλανητική διαφήμιση παρουσίασε τον βασιλικό πολτό σαν πανάκεια με αποτέλεσμα οι θετικές επιδράσεις που τεκμηριώθηκαν με μόχθο από επιστήμονες, να αμφισβητούνται και να γίνονται βορά ειρωνικών σχολίων στον καθημερινό τύπο. Για τον λόγο αυτό, στηριζόμενοι στη διεθνή βιβλιογραφία, δίνονται κατωτέρω οι τεκμηριωμένες απόψεις για τις θετικές επιπτώσεις του βασιλικού πολτού στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι απόψεις αυτές αποτελούν συμπεράσματα μακροχρόνιων επιστημονικών μελετών σε νοσοκομεία με μεγάλο αριθμό ασθενών, γι’ αυτό και δύσκολα μπορούν να αμφισβητηθούν.

1. Ο Βασιλικός Πολτός βοηθά στην αντιμετώπιση των ρευματικών αρθρίτιδων, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε 10-υδροξυ-δεκενοϊκό και πεντοθενικό οξύ.
2. Ο Βασιλικός Πολτός βοηθά το γερασμένο και ταλαιπωρημένο οργανισμό. Στους υποτασικούς παρατηρήθηκε αύξηση της πίεσης και γενικά σε όλους διαπιστώθηκε αίσθημα ευφορίας.
3. Ο Βασιλικός Πολτός βρίσκει μεγάλη εφαρμογή στην παιδιατρική. Ιταλοί επιστήμονες μετά από μακρόχρονα πειράματα σε βρέφη που γεννήθηκαν πρόωρα, σε παιδιά ηλικίας μέχρι 7.5 χρόνων, καθώς επίσης και σε παιδιά με αναιμία, πνευμονία, βακτηριακές λοιμώξεις και άλλα, κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα: (α) Σε όλες τις περιπτώσεις ο βασιλικός πολτός αύξησε το σωματικό βάρος, (β) Βελτίωσε σημαντικά την όρεξη. Τα θετικά αποτελέσματα εμφανίζονται συνήθως 20 μέρες μετά την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής (γ) Αυξάνονται και σταθεροποιούνται τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε αναιμικά παιδιά, (δ) Ενισχύεται σημαντικά η δυναμικότητα του οργανισμού και η αντοχή του σε αρρώστιες.
4. Η υψηλή περιεκτικότητα του βασιλικού πολτού σε ακετυλοχολίνη (1.2 mg./gr. βασιλικού πολτού) βοηθά ώστε να μειωθεί η πίεση του αίματος και θεραπεύει τη χρόνια δυσκοιλιότητα.
5. Ο βασιλικός πολτός βελτιώνει τη γενική διάθεση, αυξάνει την ικανότητα για εργασία και την όρεξη και βοηθά ώστε τα άτομα να αποκτήσουν μεγαλύτερη διανοητική και σωματική δύναμη.
6. Ο βασιλικός πολτός έχει αντισηπτικές και μικροβιοκτόνες ιδιότητες
7. Ο βασιλικός πολτός βρίσκει εφαρμογή στην θεραπεία της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.
8. Ο βασιλικός πολτός είναι ωφέλιμο θεραπευτικό μέσο για την προστασία των ούλων από αιμορραγίες.
9. Ο βασιλικός πολτός διεγείρει τα επινεφρίδια με αποτέλεσμα την έκκριση ορμονών που έχουν σχέση με τον μεταβολισμό των υδατανθράκων.
10. Ο βασιλικός πολτός έχει ευεργετικές ιδιότητες σε ορισμένα είδη δέρματος. Επίσης βοηθά στο να αντιμετωπιστεί ο ερυθηματώδης λύκος, το ερύθημα στο πρόσωπο και άλλες καταστάσεις κακής υγείας του δέρματος.
11. Ο βασιλικός πολτός βοηθά άτομα που πάσχουν από γενική εξάντληση, ζαλάδες και γενικά κακοκεφιά.
12. Ο βασιλικός πολτός περιέχει γενετήσιες ορμόνες (τεστοστερόλη, προγεστερόλη, οισταδιόλη) σε συγκεντρώσεις που βοηθούν τους άντρες να βελτιώσουν τη σεξουαλική τους ζωή και να αυξήσουν τη μυϊκή τους δύναμη. Στις γυναίκες συμβάλλει σημαντικά στη γαλακτοπαραγωγή μετά τη γέννα και στην αγγείωση του δέρματος δίνοντάς του έτσι λαμπερότητα και ομορφιά.

Δοσολογία
    Η ημερήσια κατανάλωση βασιλικού πολτού σύμφωνα με τη βιβλιογραφία ανέρχεται σε 120-180 χιλιοστά του γραμμαρίου, φθάνει συχνά το μισό και σε εξαιρετικές περιπτώσεις το ένα γραμμάριο. Για μικρά παιδιά η δόση δεν πρέπει να ξεπερνά το 1/10 του γραμμαρίου.

Η ΓΥΡΗ

Η γύρη είναι προϊόν που συγκεντρώνουν οι μέλισσες από διάφορα λουλούδια. Είναι η πλουσιότερη φυσική τροφή σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, απαραίτητα αμινοξέα, ορμόνες, ένζυμα και άλλα χρήσιμα συστατικά για την διατροφή μας.

Η γύρη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ρουτίνη, γνωστή ως βιταμίνη R (60 mg/ 100 gr. γύρης), η οποία αυξάνει την αντίσταση των τριχοειδών αγγείων, προφυλάσσοντας έτσι τον οργανισμό από εγκεφαλικές αιμορραγίες.

Η γύρη περιέχει γουαδοτρόπες ορμόνες, που είναι οι βιολογικά δραστικές ουσίες που δρουν απευθείας στους γενετικούς αδένες, τόσο του άρρενος όσο και του θήλεος. Η σπερματογένεση στον άνδρα και η φυσιολογική εξέλιξη των ωοθυλακίων στη γυναίκα καθορίζονται σημαντικά από την παρουσία των ορμονών αυτών.

Η γύρη βοηθά στη διανοητική λειτουργία, ενισχύει τη συστολή της καρδιάς, έχει διουρητική δράση.

Η γύρη βελτιώνει την όρεξη γι’ αυτό και συνίσταται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις:

• αδυναμίας και γενικής εξασθένησης του οργανισμού
• απώλειας βάρους
• εντερικών ανωμαλιών
• ψύχωσης και νευρασθενειών
• απώλειας μνήμης
• κακού μεταβολισμού

Η γύρη βελτιώνει την κατάσταση ατόμων που έχουν ήπιες αλλεργικές εκδηλώσεις και τους βοηθά ώστε να αποκτήσουν βαθμιαία αντίσταση (ανοσοποίηση).

Η γύρη βελτιώνει την θεραπευτική αγωγή στην προστατίτιδα

Η γύρη είναι πλούσια σε κιστίνη, ένα αμινοξύ που επηρεάζει θετικά την τριχοφυΐα και το χρώμα των μαλλιών.

Η γύρη μετριάζει και περιορίζει σημαντικά τα προβλήματα της εμμηνόπαυσης

Η γύρη δίνει ευεξία, αυξάνει την αυτοπεποίθηση και βελτιώνει τη σεξουαλική κατάσταση.

Η γύρη περιέχει βιολογικά ενεργές ουσίες που επηρεάζουν θετικά τον μεταβολισμό του νερού, ελέγχουν την όρεξη, την απόθεση λίπους στον οργανισμό, την λειτουργία των ωοθηκών και του θυρεοειδούς αδένα και γενικά προάγει την καλή φυσική κατάσταση του σώματος.

Οι υγιέστεροι και μακροβιότεροι άνθρωποι του κόσμου, οι κάτοικοι των Ιμαλαΐων, του Καυκάσου και των βουνών Βικαμπόμπα στο Εκουαδόρ, χρησιμοποιούν τη γύρη στο καθημερινό τους διαιτολόγιο.

Πόση γύρη πρέπει να τρώμε τη μέρα;
35 γρ. γύρης (μια κουταλιά της σούπας) την ημέρα καλύπτουν τις ημερήσιες ανάγκες μας σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Η γύρη μπορεί να καταναλωθεί αυτούσια ή διαλυμένη σε γάλα ή χυμό πορτοκάλι.
Η κατανάλωση γύρης πρέπει να ξεκινήσει με μικρή ποσότητα μέχρι να συνηθίσει το στομάχι. Προτείνεται μια κουταλιά του γλυκού καθημερινά για μια περίπου βδομάδα και σταδιακή αύξηση σε μια κουταλιά της σούπας. Η κατανάλωση γύρης θα πρέπει να συνεχιστεί χωρίς διακοπή για 4-6 μήνες ανάλογα με την αντίδραση κάθε ατόμου ξεχωριστά.

ΤΟ ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ

     Δεν μπορείς να μιλήσεις για το μέλι σαν αυτό να ήταν απλά άλλο ένα φυτικό και κτηνοτροφικό προϊόν ή μια γλυκαντική ουσία. Στη δημιουργία του μελιού συνηγορεί όλη η φύση. Καλό θα ήταν λοιπόν να ξεκινήσουμε από την αρχή, πριν δηλαδή το μέλι μετασχηματιστεί σε αυτό το πολύτιμο τρόφιμο και φάρμακο μαζί.
    Ο φυτικός κόσμος ερωτεύεται, γονιμοποιείται και πολλαπλασιάζεται χωρίς πόδια. Αυτό κατά ένα μέρος το έχουν αναλάβει τα έντομα και ο αέρας. Χωρίζουμε λοιπόν τη γύρη, δηλαδή το σπέρμα του αρσενικού φυτού σε δύο είδη, την ανεμόφιλη και την εντομόφιλη, ανάλογα με τον τρόπο που έχει επιλέξει το κάθε φυτό για να μεταφέρει τη γύρη από το από το αρσενικό στο θηλυκό. Η διαδικασία αυτή λέγεται επικονίαση και την αναλαμβάνουν κατά κύριο λόγο οι μέλισσες. Η επικονίαση είναι πολύ σημαντική για τον πλανήτη. Χωρίς αυτή το μεγαλύτερο μέρος των έμβιων όντων θα χανόταν, όπως άλλωστε ομολογεί και ο Αϊνστάιν: χωρίς τη μέλισσα η ανθρωπότητα έχει μόνο 4 χρόνια ζωής. Η προσφορά της λοιπόν είναι ανυπολόγιστη.
    Το κίνητρο για να επισκεφθεί τα φυτά η μέλισσα και να μεταφέρει το σπέρμα από το αρσενικό άνθος στο θηλυκό είναι το νέκταρ και τα φυτά την κατευθύνουν προς τον στόχο αυτό με το δυνατό και ευχάριστο άρωμα αλλά και τα έντονα χρώματα. Το νέκταρ είναι η έκκριση από ειδικούς αδένες των φυτών, τα νεκτάρια, που βρίσκονται στο εσωτερικό και κοντά στη βάση των λουλουδιών, όπου εκκρίνουν έναν ζαχαρούχο χυμό με 80% υγρασία. Δεν είναι όμως μόνο κάτι τέτοιο. Για να μην σας κουράσω θα πω απλά ότι το νέκταρ είναι ένα βιολογικό πάζλ από 180 διαφορετικά κομμάτια που θα το δούμε εκτενέστερα παρακάτω. Η μέλισσα κάνει 12 ταξίδια κατά μέσο όρο την ημέρα. Σε κάθε ταξίδι επισκέπτεται 200 ως 300 λουλούδια. Μια μόνο συλλέκτρια επισκέπτεται κατά μέσο όρο 2500-3500 την ημέρα. Ακολούθως, κάθε πρωί ξεκινούν από μια δυνατή κυψέλη γύρω στις 20.000 συλλέκτριες, που μέχρι το τέλος της ημέρας θα έχουν καταφέρει να επισκεφθούν 50-70 εκατομμύρια λουλούδια (επισημαίνουμε ότι τα περισσότερα από αυτά έχουν βοτανικές ιδιότητες, πολύτιμες για την ανθρώπινη υγεία). Τα 12 φορτία μιας ημέρας ζυγίζουν μόλις 0.36 εκατοστά του γραμμαρίου. Μετά από δουλειά 20 ημερών και αφού έχει αφαιρεθεί το 63% της υγρασίας του νέκταρος η κάθε συλλέκτρια θα έχει συγκεντρώσει μόλις 1.5 γραμμάριο μελιού.
    Το μέλι μπορεί να προέρχεται από τα άνθη των φυτών, οπότε μετατρέπεται από νέκταρ σε μέλι, ή να είναι μελίτωμα, δηλαδή ζαχαρούχος χυμός που τον προσλαμβάνουν οι μέλισσες με την μεσολάβηση κάποιων εντόμων που παρασιτούν στα φυτά. Τέτοια φυτά είναι το πεύκο και το έλατο. Στο πεύκο pinus halepensis παρασιτεί το έντομο marsellina hellenica που βρίσκεται στην Ελλάδα και στα παράλια της Μ. Ασίας. Από αυτό το φοβερό δίδυμο παράγεται το πευκόμελο, ένα μέλι εξαιρετικής γεύσης και αρώματος, πλούσιο σε ιχνοστοιχεία. Στο έλατο πάλι παρασιτεί το παράσιτο physokermes hemicryphus, παράγοντας μελίτωμα εξαιρετικής ποιότητας. Στον ορεινό όγκο του Μαινάλου παράγεται ένα ελατόμελο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που δεν απαντώνται σε καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας και του κόσμου. Το μέλι αυτό αποτελεί το μοναδικό ελληνικό μέλι προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (Π.Ο.Π.).
Το μέλι όπως προαναφέραμε δεν είναι μια απλή γλυκαντική ουσία, όπως η ζάχαρη, η οποία μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα υγείας. Είναι ένα προϊόν μεγάλης βιολογικής αξίας, φυτικής και συνάμα ζωϊκής προέλευσης. Φυτικής λόγω του νέκταρος των φυτών και ζωικής λόγω των ενζύμων που ενσωματώνει η μέλισσα στο μέλι, τα οποία προκαλούν ζύμωση και διάσπαση των φυτικών ζαχάρων με αποτέλεσμα το τελικό προϊόν.
    Είπαμε προηγουμένως ότι το νέκταρ και εν συνεχεία το μέλι αποτελείται από 180 διαφορετικές ουσίες. Αλλά αυτό που κάνει το μέλι αξεπέραστο δεν είναι τόσο τα επιμέρους στοιχεία που περιέχει, αλλά η συνύπαρξη όλων αυτών των στοιχείων σε ένα σύνολο με καθορισμένες αναλογίες και η συνλειτουργικότητά τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτή η αρμονική συνεύρεση δίνει στο μέλι μοναδικές ιδιότητες.

Η χημική σύσταση του μελιού
     Σε μια πρώτη γενική κατάταξη, μπορούμε να πούμε ότι το μέλι αποτελείται από 16-17% υγρασία, 77-78% υδατάνθρακες και 6% όλα τα υπόλοιπα συστατικά του.
Υδατάνθρακες: Πρόκειται για το σύνολο των ζαχάρων του μελιού που είναι πάμπολλα και πολλών κατηγοριών. Συνοπτικά θα πούμε ότι το σύνολο των ζαχάρων του μελιού αποτελούν δύο απλά, φυσικά ζάχαρα: η φρουκτόζη και η γλυκόζη. Αυτά τα δύο ζάχαρα δεν υπάρχουν αυτούσια στο νέκταρ που παίρνει η μέλισσα από τα λουλούδια. Είναι προϊόν διάσπασης ενός άλλου ζαχάρου της ζακχαρόζης που υπάρχει κατά κόρον στους φυσικούς χυμούς των λουλουδιών. Αυτή η διάσπαση επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενός ενζύμου που έχει η μέλισσα στους αδένες της και λέγεται ιμβερτάση. Όταν δηλαδή η μέλισσα πηγαίνει σε ένα λουλούδι παίρνει νέκταρ που αποτελείται κατά κύριο λόγο από ζακχαρόζη. Το νέκταρ αυτό το μεταφέρει στο κοινωνικό στομάχι της και εκεί εκλύει παράλληλα ένα ένζυμο που λέγεται ιμβερτάση. Η ιμβερτάση διασπά τη ζακχαρόζη σε δύο πιο απλά ζάκχαρα, τη φρουκτόζη και τη γλυκόζη. Έτσι, αυτό που θα έκανε ο οργανισμός μας επίπονα, να διασπάσει δηλαδή τα ζάχαρα, το έχουν κάνει ήδη οι μέλισσες και είναι έτοιμο για μας.
    Μετά την ανακάλυψη της χρωματογραφίας το 1952 παρατηρήθηκαν άλλα 20 ζάκχαρα χρήσιμα για τον οργανισμό που υπάρχουν στο μέλι εκτός της φρουκτόζης και της γλυκόζης. Τα ζάχαρα του μελιού αφομοιώνονται ταχύτατα από τον οργανισμό και αποτελούν μια πηγή ενέργειας και ευεξίας, ενδυναμώνοντας άτομα ταλαιπωρημένα από σωματική και πνευματική εργασία, αθλητές, εγκύους κλπ.
Άλλα στοιχεία
(α) Οργανικά Οξέα
     Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί στο μέλι 18 οργανικά οξέα με κυριότερο το γλουκονικό που παράγεται μέσα στο μέλι ενζυμικά με διάσπαση της δεξτρόζης.
(β) Πρωτεΐνες και Αμινοξέα
     Το μέλι έχει κάποιο ποσοστό πρωτεϊνών και αμινοξέων αλλά η συμμετοχή τους στη σύνθεσή του είναι μικρή. Συγκεκριμένα, έχουν εντοπιστεί 12 αμινοξέα που προέρχονται από τη γύρη η οποία εμπεριέχεται σε μικρές ποσότητες στο μέλι.
(γ) Μεταλλικά άλατα (ιχνοστοιχεία)
     Παίζουν σπουδαίο ρόλο στο μεταβολισμό και στη θρέψη, καθώς είναι συστατικά του σκελετού και των κυττάρων. Συμμετέχουν σε διάφορα ενζυμικά συστήματα και ρυθμίζουν την οξύτητα. Μερικά από αυτά είναι κάλιο, χλώριο, θείο, ασβέστιο, νάτριο, φώσφορος, μαγνήσιο, πυρίτιο, σίδηρος, μαγγάνιο, χαλκός, κοβάλτιο, ψευδάργυρος, άργυρος, βολφράμιο, ιρίδιο, νικέλιο, βανάδιο, χαλαζίας και βάριο.
(δ) Ένζυμα
     Οι ενζυματικές αντιδράσεις είναι η βάση της ζωής. Τα κυριότερα ένζυμα προστίθενται στο νέκταρ από τις μέλισσες και συντελούν καθοριστικά στη μετατροπή τους σε μέλι. Ακόμα κι όταν το μέλι είναι ώριμο τα ένζυμα συνεχίζουν να δρουν μέσα του. Γι’ αυτό σωστά ονομάζουν το μέλι ζωντανό τρόφιμο. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η ιμβερτάση, που εκκρίνεται από τους αδένες οι οποίοι περιβάλλουν τον πρόλοβο της μέλισσας, διασπά τη ζαχαρόζη σε απλά ζάχαρα (φρουκτόζη, γλυκόζη). Η διαστάση, ένα άλλο ένζυμο που παράγεται από τους αδένες της μέλισσας, είναι το ένζυμο που υδρολύει το άμυλο και τις δεξτρίνες.
     Επιπλέον, στο μέλι περιέχεται, γλυκοδοξυδάση, ένζυμο που ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα και είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς θεωρείται υπεύθυνο για μια απ’ τις σπουδαιότερες ιδιότητες του μελιού. Η γλυκοδοξυζάση προπαρασκευάζει το γλουκονικό οξύ, το κυριότερο οξύ του μελιού και κατά τη διαδικασία αυτή παράγεται μεταξύ άλλων και υπεροξείδιο του υδρογόνου. Το τελευταίο αυτό έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τη βάση της αντιβακτηριακής δράσης του μελιού. Αναφέρονται τέλος και άλλα ένζυμα στο μέλι, όπως η ινουλάση, η φωσφατάση, η καταλάση και η υποροξυδάση.
(ε) Βιταμίνες
     Το μέλι γενικά δεν θεωρείται ιδιαίτερα βιταμινούχο. Πάντως οι βιταμίνες που περιέχει και που είναι κυρίως του συμπλέγματος Β, αν και δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες, δημιουργούν με την ελάχιστη παρουσία τους ευνοϊκές προϋποθέσεις για την απορρόφηση και αφομοίωση των ζαχάρων και γενικά η επέμβασή τους στον μεταβολισμό είναι καθοριστική. Όπως είπαμε είναι κυρίως ο εναρμονισμός, η συνύπαρξη και η παράλληλη δράση των ουσιών που κάνει την ευεργετική δράση του μελιού πραγματικά αξεπέραστη.
(στ) Αρωματικές ουσίες
     Είναι διάφορες ουσίες όπως τανίνες, αλκαλοειδή, γλυκοσίδες, αλδεείδες, κετόνες, εστέρες, καροτίνια, πολυφαινολικά σύνθετα, γλυκερίδια, φωσφολιπίδια, παλμιτικό οξύ, χολίνη και άλλες που του προσδίδουν όλες τις ιδιαιτερότητες του αρώματος, της γεύσης και του χρώματος.

Θανάσης Γκάρτσος (με τη σημαντική βιβλιογραφική συνδρομή του συγγράμματος του Θ. Μπίκου, Όλα για το Μέλι, Αθήνα 1991)